कायझेनचे मुख्य तत्त्व :

कायझेन म्हणजे सतत सुधारणा. ही एक जपानी कार्यसंस्कृती आहे जिथे दिवसागणिक थोडीथोडी प्रगती केली जाते.
कायझेनचे मुख्य तत्त्व :

"Today better than yesterday, tomorrow better than today."
(आज कालपेक्षा थोडं चांगलं, उद्या आजपेक्षा थोडं अधिक चांगलं.)
मुख्य मुद्दे :
छोट्या सुधारणा — मोठ्या बदलांची वाट न पाहता दररोज थोडं थोडं सुधारत जा.
प्रत्येकाची भागीदारी — फक्त लीडर नव्हे, कामगारांपासून सगळ्यांनी सुधारणा सुचवायच्या.
सिस्टम सुधारवा, माणसाला दोष देऊ नका
शिस्त, पारदर्शकता आणि सातत्याने अंमलबजावणी
5S, SOPs आणि वेळेवर समीक्षा — हे KAIZEN मुख्य भाग आहेत
Kaizen आणि चहाची कपबशी – जापानच्या रेल्वेतली खरी गोष्ट
कुठे? — Shinkansen (Japanese Bullet Train)
घटना:
Bullet train मधल्या सफाई टीमने निरीक्षण केलं की – प्रवासी चहा घेतल्यानंतर कप ठेवण्यासाठी डस्टबिनपर्यंत जायला आळस करतात, त्यामुळे सीटजवळ कचरा राहतो.
Kaizen विचार:
एका सफाई कर्मचाऱ्याने प्रस्ताव मांडला –
“प्रत्येक सीटजवळ एक लहान ‘cup bin’ लावता येईल का?”
हे लावल्यावर प्रवाशांनी जागेवरच कप ठेवायला सुरुवात केली.
परिणाम:
कोच स्वच्छ राहायला लागले
साफसफाईसाठी वेळ 20% ने कमी झाला
आणि सर्वात महत्त्वाचं – प्रवाशांच्या समाधानात भर घातली
शिकवण:
Kaizen म्हणजे मोठे यंत्र बदलणे नाही…
कधी कधी एक छोटी कपबशीचही ट्रेनची संस्कृती बदलू शकते.