डोंगरदादा फारच दुःखी होता. एकटेपणामुळे कष्टी होता. तो सारखा विचार करायचा, काय करावे ? आपल्याला कुणाची सोबत नाही. संगत नाही. कोणी नाही बोलायला, कोणी नाही हसायला, कोणी नाही खेळायला.
A message in its most general meaning is an object of communication. It is something which provides information or message; it can also be this information or message itself.
Thursday, July 10, 2025
धडा - डोंगर दादा
Saturday, June 14, 2025
"माझ्यावर विश्वास ठेवा, हा हँडपंप खरंच चालतो."
एकदा एक माणूस वाळवंटात हरवला होता. त्याच्याकडे थोडंसं अन्न आणि पाणी होतं, पण ते लवकरच संपलं. गेले दोन दिवस तो पाण्याच्या एक थेंबासाठीही तळमळत होता.
त्याला आतून जाणवू लागलं होतं की जर काही तासांत पाणी मिळालं नाही, तर त्याचा मृत्यू निश्चित आहे. पण तरीही त्याच्यात आशा जिवंत होती आणि तो मनापासून पाण्याच्या शोधात होता. त्याने हार मानली नव्हती.
त्याला विश्वास होता की कुठे ना कुठे पाणी मिळेलच. आणि मग त्याला एका झोपडीसारखी काहीतरी गोष्ट दिसली. सुरुवातीला त्याला आपल्या डोळ्यांवर विश्वास बसला नाही.
पूर्वीही त्याला मृगजळामुळे फसवणूक झाली होती. पण आता त्याच्याकडे विश्वास ठेवण्याशिवाय पर्याय नव्हता. कारण हीच त्याची शेवटची आशा होती.
तो आपली शिल्लक ताकद एकवटून त्या झोपडीकडे चालू लागला. जसजसा तो जवळ गेला, त्याची आशा वाढू लागली. आणि या वेळेस नशीब त्याच्या बाजूने होतं. ती खरंच एक झोपडी होती.
पण काय! झोपडी ओस पडलेली होती. असे वाटत होते की खूप वर्षांपासून कोणीही इथे आलेले नव्हते. तरीही पाण्याच्या आशेने तो झोपडीमध्ये गेला.
आत गेल्यावर त्याला आपल्या डोळ्यांवर विश्वासच बसला नाही. तिथे एक हँडपंप होता! पाण्याच्या प्रत्येक थेंबासाठी तळमळणाऱ्या त्या माणसात नवचैतन्य निर्माण झालं. तो जोरजोरात हँडपंप चालवू लागला.
पण हँडपंप कोरडाच निघाला. तो निराश झाला. त्याला वाटलं आता आपला अंत जवळ आला आहे. तो थकून खाली कोसळला.
तेवढ्यात त्याला झोपडीच्या छताला बांधलेली पाण्याची एक बाटली दिसली. कसंबसं करून तो त्या बाटलीजवळ पोहोचला आणि ती उघडून प्यायला लागला, तेवढ्यात त्याला बाटलीवर चिकटवलेला एक कागद दिसला.
त्यावर लिहिलं होतं — "हे पाणी हँडपंप सुरू करण्यासाठी वापरा आणि नंतर बाटली पुन्हा भरून ठेवायला विसरू नका."
ही फारच विचित्र परिस्थिती होती. त्या माणसाला कळत नव्हतं की तो पाणी प्यावं की पंपात ओतावं.
त्याच्या मनात अनेक प्रश्न निर्माण झाले — जर पाणी ओतूनही पंप चालला नाही तर? जर कागदावरील गोष्ट खोटी ठरली तर? जर जमिनीखालचं पाणीही आटलेलं असेल तर? पण जर पंप चालू झाला तर? जर गोष्ट खरी ठरली तर?
थोडा विचार करून त्याने शेवटी नक्की केलं. त्याने बाटली उघडली आणि थरथरत्या हातांनी ते पाणी हँडपंपात ओतलं.
तो हँडपंप चालवू लागला — एक, दोन, तीन वेळा — आणि अचानक पंपातून थंडगार, निर्मळ पाणी बाहेर यायला लागलं.
त्याने भरपूर पाणी प्यायलं. त्याला पुन्हा ऊर्जा मिळाली. त्याचं डोकं काम करायला लागलं. त्याने बाटली पुन्हा भरली आणि ती तशीच छताला बांधून ठेवली.
तेवढ्यात त्याला आणखी एक काचेची बाटली दिसली. त्यात एक पेन्सिल आणि एक नकाशा होता, ज्यात वाळवंटातून बाहेर जाण्याचा मार्ग दर्शवलेला होता.
त्याने तो मार्ग लक्षात ठेवला आणि नकाशावाली बाटली पुन्हा तिथे ठेवली. नंतर त्याने आपल्या इतर बाटल्यांमध्ये पाणी भरलं आणि झोपडीतून बाहेर पडला.
थोडं पुढे जाऊन त्याने मागे वळून पाहिलं आणि काहीतरी विचार करून परत झोपडीत गेला. त्याने पाण्याच्या बाटलीवरच्या कागदावर लिहिलं —
"माझ्यावर विश्वास ठेवा, हा हँडपंप खरंच चालतो."
ही गोष्ट आपल्या संपूर्ण आयुष्याबद्दल आहे. ती आपल्याला शिकवते की कितीही वाईट परिस्थिती आली तरी आपली आशा सोडू नये.
या कथेमधून हेही समजतं की काही मोठं मिळवायचं असेल, तर आपल्यालाही आधी काहीतरी द्यावं लागतं — जसं त्या माणसाने अख्खं पाणी हँडपंपात ओतलं.
पाण्याचं या कथेत प्रतीक आहे — अशा गोष्टीचं, ज्या आपल्या आयुष्यात फार महत्त्वाच्या असतात. कुणासाठी ते ज्ञान असू शकतं, कुणासाठी प्रेम, तर कुणासाठी पैसा.
हे जे काही आहे, ते मिळवण्यासाठी आधी त्याचं बीज आपल्या कृतींच्या पंपात टाकावं लागतं. आणि त्याच्या बदल्यात आपण त्या गोष्टीचं अनेकपट अधिक मूल्य प्राप्त करतो.
एक व्यक्तीने केलेलं चांगलं कार्य दुसऱ्यापर्यंत, तिसऱ्यापर्यंत पोहोचत जातं — हेही ही गोष्ट आपल्याला शिकवते.
जर ही गोष्ट आवडली असेल तर ती इतरांनाही शेअर करायला विसरू नका.
साभार: फेसबुक
Monday, May 26, 2025
द मेकॅनिकल टर्क: बुद्धीमान मशीन की डोळ्यांना दिलेला धोका?
अठराव्या शतकाच्या उत्तरार्धात, एका अद्भुत 'मशीन'ने युरोपभर खळबळ उडवून दिली होती. हे मशीन दुसरे तिसरे काही नसून 'द मेकॅनिकल टर्क' (The Mechanical Turk) होते. दिसायला एका तुर्की माणसाच्या वेशात असलेली ही मानवी आकृती एका लाकडी पेटीवर बसलेली असे आणि विशेष म्हणजे, ती बुद्धिबळाचे डाव खेळण्यात माहीर होती! त्या काळात, जेव्हा स्वयंचलित यंत्रणा आणि कृत्रिम बुद्धिमत्ता या कल्पना नवख्या होत्या, तेव्हा या 'बुद्धिमान' मशीनने अनेक बुद्धीमान लोकांना हरवून आश्चर्यचकित केले. खुद्द बेंजामिन फ्रँकलिनसारख्या विचारवंतालाही या मशीनने पराभूत केले होते!
या मशीनची रचना मोठी आकर्षक होती. एका मोठ्या लाकडी पेटीवर एक पुतळा बसवलेला होता, ज्याच्या हातात बुद्धिबळाचा पट होता. पेटी उघडल्यावर आतमध्ये अनेक चाके, स्प्रिंग्ज आणि इतर यांत्रिक भाग दिसत होते, ज्यामुळे लोकांना ते खऱ्या अर्थाने एक स्वयंचलित यंत्र आहे असे वाटे. जेव्हा कोणी या मशीनला आव्हान देत असे, तेव्हा एक ऑपरेटर पेटी उघडतो आणि आतील यंत्रणा दाखवतो, ज्यामुळे लोकांना खात्री पटते की यात कोणतीही लपलेली व्यक्ती नाही. मग मशीन आपला पहिला डाव खेळते आणि बघता बघता प्रतिस्पर्धकाला मात देते!
पण या चमत्कारामागे एक रहस्य दडलेले होते. 'द मेकॅनिकल टर्क' खरं तर पूर्णपणे स्वयंचलित नव्हते. त्या लाकडी पेटीच्या आत एक लहान जागा बनवलेली होती, जिथे एक कुशल बुद्धिबळपटू लपलेला असे! हा खेळाडू बाहेरच्या बाजूने फिरवल्या जाणाऱ्या चाकांच्या आणि लीवरच्या साहाय्याने पुतळ्याच्या हातांची हालचाल नियंत्रित करत असे आणि प्रतिस्पर्धकाचे डाव पाहून आपले खेळी खेळत असे. लोकांना दाखवल्या जाणाऱ्या यांत्रिक भागांचा आणि दरवाजांचा उपयोग फक्त लोकांची दिशाभूल करण्यासाठी होता.
या 'मशीन'चा निर्माता होता हंगेरियन शोधक वुल्फगँग्ह वॉन केम्पेलन. त्याने सन १७७० मध्ये ऑस्ट्रियाच्या महाराणी मारिया थेरेसा यांना हे अद्भुत मशीन दाखवून सर्वांना चकित केले. त्यानंतर अनेक वर्षे हे मशीन युरोपभर फिरले आणि अनेक सार्वजनिक प्रदर्शन झाले. अनेक लोकांनी या मशीनच्या बुद्धिमत्तेवर विश्वास ठेवला, तर काहींना त्यात काहीतरी गडबड असल्याचा संशय होता.
'द मेकॅनिकल टर्क' हा केवळ एक मनोरंजक खेळ नव्हता, तर तो त्या काळातील यांत्रिक आणि मानवी बुद्धिमत्तेच्या कल्पनेवर एक मोठा प्रश्नचिन्ह उभे करणारा होता. लोकांना वाटले की खऱ्या अर्थाने एक बुद्धिमान मशीन अस्तित्वात आले आहे. या घटनेने कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या भविष्यातील शक्यतांबद्दल लोकांच्या मनात उत्सुकता आणि आश्चर्य निर्माण केले.
कालांतराने, या मशीनमधील रहस्य उघड झाले. अनेक वर्षांनंतर, वेगवेगळ्या मालकांनी या मशीनची रचना आणि कार्यपद्धती जगासमोर आणली, ज्यामुळे लोकांना कळले की या 'बुद्धिमान' मशीनच्या मागे एका माणसाचा मेंदू काम करत होता.
तरीही, 'द मेकॅनिकल टर्क' ची कहाणी आजही मनोरंजक आहे. ते एका माणसाच्या चातुर्याचे आणि लोकांच्या उत्सुकतेचे प्रतीक आहे. त्याने त्या काळात लोकांना स्वयंचलित यंत्रणा आणि बुद्धिमत्तेच्या संभाव्यतेबद्दल विचार करण्यास प्रवृत्त केले. जरी ते प्रत्यक्षात एक धोका होता, तरीही त्याने भविष्यातील संगणक आणि कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या विकासासाठी एक मानसिक आणि सामाजिक पार्श्वभूमी तयार केली, हे नक्की! एका 'खोट्या' मशीनने भविष्यातील 'सत्य' तंत्रज्ञानाची कल्पना लोकांच्या मनात रुजवली, ही खरंच एक अनोखी गोष्ट आहे!
Saturday, February 26, 2022
अजब-गजब जन्मकथा.
विभांडक ॠषी आणि हरीणी यांच्या मिलनातून शृंग ॠषी जन्माला आला.
नदीवर स्नान करणाऱ्या अप्सरेला पाहून भारद्वाजॠषीचा विर्यपात झाला. ते विर्य द्रोणात साठविल्यावर त्यातून द्रोणाचार्य जन्मला.
हनुमानचा घाम मगरीने गिळला, तिला मकरध्वज नावाचा मुलगा झाला. मुळात अंडे देणाऱ्या मगरीने मूल कसे जन्माला घातले?
अल्पवयीन मत्सगंधेवर पराशर ऋषीने बलात्कार केल्यामुळे त्यातून व्यास ऋषी जन्माला आला.
अप्सरेला पाहून सरदवान ऋषीचा गवतावर विर्यपात झाला. त्या विर्यापासून कृपाचार्य जन्माला आला.
अप्सरेला पाहून वरुण व मित्र यांचे विर्यपात झाले. त्या दोघांचे विर्य एका भांड्यात साठविल्यावर त्यातून अगस्ती ऋषी व वशिष्ठ ऋषी जन्माला आले.
असे होते शीघ्रपतन होणारे वासनांध ऋषी!
या जन्मकथा वाचल्यावर पुराणे म्हणजे चांदोबातील बालबुद्धी टाईप भाकड कथांची भारताड पिवळी पुस्तके आहेत, हेच सिद्ध होते.
Monday, January 24, 2022
मी साधारण ९ वर्षा चा असेन. एकदा माझ्या वडिलांच्या जवळच्या मित्राचे निधन झाले. त्या वेळी माझ्या वडिलांनी मला जबरदस्तीने त्यांच्या अंत्यसंस्कार विधीसाठी स्मशानभूमीत नेले. मी तर त्यांच्या मित्राला ओळखत देखील नव्हतो.
Saturday, May 1, 2021
" निसर्ग मित्र व्हा "
भविष्यात शेती करायची असेल तर यावर्षी शेतात प्रती एकर कमीतकमी २० झाडे लावा.अन्यथा हवामान बदलामुळे शेती बरबाद होईल.
🌳एक झाड 50 वर्षांत 35 लाख रूपये किंमतीचे वायु प्रदूषण टाळते.
🌳एक झाड 15 लाख रुपये किंमतीचे ऑक्सिजन उत्पादन करते.
🌳एक झाड 40 लाख रूपये किंमतीचे पाण्याचे रीसाइक्लिंग करते.
🌳एक झाड 1 वर्षांत 3 किलो कार्बनडाय ऑक्साईडचा नाश करते.
🌳एक परिपूर्ण झाड 1000 हजार माणसांचे जेवण शिजवण्यासाठी उपयोगी येते.
🌳एक झाड आसपासच्या परिसरातील तापमान 2*अंशाने कमी करते.
🌳एक झाड 12 विद्यार्थ्यांना वह्या व पुस्तके तयार करण्यासाठी उपयोगी पडते.
🌳एका झाडापासून कुटूंबा साठी लाकडी सामान तयार होते.
🌳एका झाडावर 100 पक्षी घरटे बांधून राहू शकतात व त्याच्यावर त्यांच्या 25 पिढ्या जन्माला येतात आणि मधमाश्यांचे पोळे झाडावर असल्यास तीच संख्या लाखावर जाते.
🌳एक झाड 18 लाख रूपये किंमतीचे जमिनीची धूप थांबवते.
🌳एक झाड माणसाला लहानपणीच्या पांगुळगाड्या पासुन ते आराम खुर्ची पर्यंत तसेच वार्धक्यातील हातातील काठी पासुन स्मशानातील लाकडा पर्यंत साथ देते.
🌳एक झाड आपल्या पालापाचोळयाची भर टाकून जमिनीची कस वाढवते.
🌳एक झाड फळ,फुल,बिया आपल्या साठी देते.
एक झाड 50 वर्षांत काय करत आणि आपण माणसं काय करतो याचा लेखाजोखा आम्ही मुद्दामच मांडत आहोत जेणे करून प्रत्येक माणुस ह्याचा विचार करेल.
🌳आता नाही तर कधीच नाही.
🌳तुमची आमची मुले पाठीला ऑक्सिजनचा सिलेंडर लाऊन फिरताना कशी दिसतील विचार करा.
🌳जगातील सर्व पैसा जरी एकत्र केला तरी आपण 6 महिने
पुरेल येवढा ऑक्सिजन आपण तयार करू शकत नाही.
🌳 मग मित्रांनो तुम्ही आम्हाला एक सांगा कि असं कुठलं स्त्रोत्र तुमच्या कडे आहे ज्या माध्यमातून आपण आपल्याला लागणारा ऑक्सिजन तयार करू शकतो.
🌳तासभर ऑक्सिजन विकत देणा-या डाँक्टरांना आपण देव मानतो पण आयुष्यभर फुकट आँक्सिजन देणाऱ्या झाडांची मात्र कत्तल करतो.
🌳म्हणून तर मित्रांनो संत परंपरा आपल्याला सांगुन गेली.
।। वृक्ष वल्ली आम्हा सोयरे वनचरे।।
" निसर्ग मित्र व्हा "
Friday, July 24, 2020
फोटोग्राफर
Tuesday, February 11, 2020
मैत्री
जेव्हा एक गोळी रुमालात गुंडाळून... दातांने तोडून झाल्यावर बोलायचा... कुठली पण घे, दोन्ही सारखेच आहेत. त्या निरागस मनाची आणि मैत्री ची सर... आजच्या #चॉकलेट डे ला नाही.
भारत माझा
भारत माता रडली आता
बघ माझी हिरवी साडी
झाली आता तांबूस काळी
बघ माझे पाणीदार डोळे
झाले ते काळे निळे
श्वास हा माझा काळाधूर जसा
अरे कोपला आता निसर्ग हा
स्वप्नातील सुंदर स्वच्छ भारत
अरे आठवा स्वप्न महान क्रांतिवीरांचे
स्मरूनी त्यांच्या बलीदानास
ध्यानी मनी जागवा देशप्रेम
नका विकू स्वाभिमान देशद्रोहींना
पेटवा मशाली सुवर्ण भारताच्या
करू या विकास स्वातंत्र्य भारताचा
हिच खरी श्रद्धांजली अर्पूनी छ. महाराजांना
घेऊ प्रेरणा त्यांच्या अनमोल विचारांची
नको नुसते कानात डूल कपळावर चंद्र कोर
मिळूनी सारे घडवू स्वप्नातील भारत छान
करू विकास भारताचा
धरु प्रगतीची आस
तरच खऱ्या अर्थाने होईल
भारत माझा महान.
|| भारत माता की जय ||
सौ. रोहिणी अमोल पराडकर
कोल्हापूर
पुवीॅ माणूस जेवण घरी
करीत होता. आणि शौचालय बाहेर होत.
आता जेवण बाहेर करतो
आणि शौचालय घरात आहे.
२.
पुर्वी लोक घराच्या दारावर एक माणूस ठेवायचे.
कारण कुणी कुत्रं घरात घुसू नये.
आजकाल घराच्या दारावर कुत्रं उभं ठेवतात. कारण
कुणी माणूस घरात येऊ नये.
३.
पुवीॅ लग्नात घरच्या स्रिया जेवण बनवायच्या.
आणि नाचणार्या बाहेरून यायच्या.
आता जेवण बनवणाऱ्या बाहेरून येतात.
आणि घरातल्या स्रिया नाचतात.
४.
पुवीॅ माणूस सायकल चालवायचा
तो गरीब समजला जायचा.
आता माणूस कारने जिममध्ये जातो
अन् सायकल चालवतो !
५.
पुर्वी वायरीच्या फोनने
लांबची माणसे ही जोडली जायची.
आता बिनवायरीच्या मोबाईलने
जवळच्या नात्याचे दोर ही कच्चे केलेत!
६.
पुर्वी माणुस चुलीवर स्वैपाक करायचा
मग LPG वर स्वैपाक करायला लागला.
आता चुलीवरच जेवण खायला
ढाबा शोधायला जातो !
७.पुर्वी माणसं कशी शहाणी होती.
आता माणसं येडी अन्
हातातले फोन स्मार्ट झालेत .
८.पूर्वी रस्ते मातीचे अन्
माणसे साधी होती ...
आत्ता रस्ते डांबरी अन्
माणसे डांबरट झालेत ...
🙃🙃पटलं बुवा आपल्याला ..