A message in its most general meaning is an object of communication. It is something which provides information or message; it can also be this information or message itself.
Tuesday, October 28, 2025
देशाच्या भल्यासाठी, समाजाच्या भल्यासाठी, भारत विकसित करण्यासाठी राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघावर बंदी का आवश्यक आहे?
कारण 1, लेख 1
संघात मुलांच्या मनात कमालीचा मुस्लिम द्वेष भरला जातो, तो स्पष्ट दिसतो.
लोकांना आपल्याकडे आकर्षित करून संघटित करण्यासाठी ह्युमन सायकोलॉजी प्रमाणे एखादा कॉमन शत्रू दाखवणे आवश्यक असते, हा संघटन मोठ्या कालावधीपर्यंत टिकवून ठेवण्यासाठी हा शत्रू कमजोर असायला हवा. अल्पसंख्यक असल्यामुळे मुसलमान यात अगदी फिट बसतात.
पण हा द्वेष न्यूरोसायन्स प्रमाणे मस्तिष्काच्या इतर सृजनशील कार्यांवर विपरीत परिणाम करतो आणि रचनात्मक क्षमता मोठ्या प्रमाणात नष्ट करतो.
तो कसा हे पुढे शेवटच्या भागात व्यवस्थित वैज्ञानिक भाषेत सांगतो...
... परंतु
संघ हा एका विशिष्ट जातीच्या लोकांनी बनवलेला आणि त्यांचाच बाहुल्य असलेला संघटन आहे, या जातीचा ज्ञान क्षेत्रात पूर्वापार असलेल्या एकाधिकारशाहीमुळे, शिक्षण क्षेत्रात जणू कब्जाच आहे आणि हा कब्जा पुढे अनेक वैज्ञानिक संस्था, क्षेत्र, पदांपर्यंत पोचतो.
भारताच्या या संस्थांचा इनोव्हेशन क्षेत्रात एकंदरीत परफॉर्मन्स चांगला नाही कारण सृजनशीलता नाही,
सृजनशीलता का नाही?
कारण द्वेषाने भरलेल्या मस्तिष्कात सृजनशीलता कमी असते.
एकंदरीत या सगळ्यांचा परिणाम वैज्ञानिक क्षेत्रात आपली खुंटलेली प्रगती अधोरेखित करते, याचे पुढचे परिणाम म्हणजे खुंटलेली आर्थिक परिस्थिती.
लहान वयात डोक्यात भिनलेला द्वेष काढून टाकणे जवळपास अशक्य आहे. त्यामुळे देशाची प्रगती व्हायची असेल तर या द्वेषाने भरलेल्या डोक्याच्या मनुष्यांना हटवून नवीन डोकी मोक्याच्या ठिकाणी आणणे अत्यावश्यक आहे.
उपाय
1. जातीय जनगणना करून, आरक्षणाच्या सीमा काढून टाकून ताज्या डोक्याच्या आदिवासी दलित ओबीसी लोकांना महत्वपूर्ण जागी प्रतिष्ठित करणे.
2. द्वेष पेरणाऱ्या संस्थांवर बंदी आणून द्वेषपूर्ण डोकी तयार करणाऱ्या कारखान्यांवर लगाम लावणे.
आता मस्तिष्कावर आणि मस्तिष्काच्या क्षमतेवर द्वेषाचा विपरीत परिणाम कसा होतो हे वैज्ञानिक भाषेत समजून घेऊ.
न्यूरोसायन्स सूचित करते की अत्यंत द्वेष (extreme hatred) मुळे सृजनशीलतेच्या विशिष्ट पैलूंवर (creativity) गुंतागुंतीचा आणि सामान्यतः हानिकारक परिणाम होण्याची शक्यता असते, परंतु एका विशिष्ट ध्येयावर ती केंद्रित होऊ शकते.
अत्यंत द्वेषाचे न्यूरोबायोलॉजी (मेंदूवरील परिणाम)
तीव्र द्वेषाचा अनुभव घेतल्याने मेंदूच्या विशिष्ट भागांमध्ये क्रिया वाढते, जे सामान्यतः तीव्र भावना, कृती आणि सामाजिक मूल्यांकनाशी जोडलेले आहेत:
• इन्सुला आणि पुटामेन (Insula and Putamen): या भागांमध्ये उच्च क्रियाशीलता दिसून येते, जी घृणा (disgust), सतर्कता (vigilance) आणि कारवाईसाठी तत्परतेशी जोडलेली आहे. विशेष म्हणजे, रोमँटिक प्रेमादरम्यानही हेच भाग सक्रिय होतात, ज्यामुळे तीव्र, उत्कट भावनांसाठी एक समान न्यूरल सर्किट सूचित होते.
• फ्रंटल पोल आणि प्रीमोटर कॉर्टेक्स (Frontal Pole and Premotor Cortex): या प्रदेशांमधील क्रिया कारवाईचे नियोजन आणि तयारीशी जोडलेली आहे. याचा अर्थ द्वेष केलेल्या लक्ष्याविरुद्ध कृती करण्यासाठी मेंदू जैविकरित्या सज्ज होत असतो.
• सहानुभूती सर्किट्सची निष्क्रियता (Deactivation of Empathy Circuits): तीव्र नकारात्मक सामाजिक भावना, विशेषतः ज्यांमध्ये इतरांचे मूल्य कमी करणे किंवा अमानवीकरण करणे (dehumanization) समाविष्ट असते, त्यामध्ये अनेकदा मेडियल प्रीफ्रंटल कॉर्टेक्स (mPFC) मध्ये क्रियाशीलता कमी होते. हा प्रदेश सामाजिक आकलन आणि सहानुभूतीसाठी महत्त्वाचा आहे.
सर्जनशीलता आणि आकलन क्षमतेवर परिणाम
सर्जनशीलता, विशेषत: नवीन कल्पनांची निर्मिती (डाइव्हर्जंट थिंकिंग), सामान्यतः आकलन लवचिकतेची (cognitive flexibility) स्थिती आणि एक सकारात्मक किंवा किंचित उत्तेजित भावनिक अवस्थेत चांगली होते.
• लवचिकतेत अडथळा (Impairment of Flexibility): द्वेषाशी संबंधित मेंदूची अवस्था केंद्रित सतर्कता, धोका आकलन आणि कठोर नकारात्मक मूल्यांकनाची असते. लक्ष्यावर तीव्र लक्ष केंद्रित करण्याची ही स्थिती जास्त संज्ञानात्मक संसाधने वापरते, ज्यामुळे डाइव्हर्जंट क्रिएटिव्हिटीसाठी आवश्यक असलेल्या विस्तृत, अन्वेषणात्मक विचार प्रक्रियांपासून संसाधने वळवली जातात.
• अमानवीकरणाचा फिल्टर: द्वेषाची न्यूरल यंत्रणा सहानुभूती कमी करते आणि लक्ष्याचे अवमूल्यन करते, ज्यामुळे एक संज्ञानात्मक फिल्टर तयार होतो जो अत्यंत प्रतिबंधात्मक असतो. हे नवीन उपायांवर किंवा पर्यायी दृष्टिकोनांवर विचार करण्याच्या क्षमतेला मर्यादित करते.
• अपवाद (कलात्मक सर्जनशीलता): विस्तृत संज्ञानात्मक लवचिकता (cognitive flexibility) जरी बाधित होत असली, तरी तीव्र-उत्तेजित नकारात्मक भावना (जसे की निराशा किंवा राग) कधीकधी कलात्मक किंवा अभिव्यक्त सर्जनशीलतेत (artistic or expressive creativity) परिवर्तित होऊ शकतात. या तीव्र नकारात्मक भावनांना कला किंवा संगीताद्वारे व्यक्त करण्याच्या कृतीमुळे मेंदूतील बक्षीस क्षेत्रांना (reward centers) उत्तेजित केले जाऊ शकते, ज्यामुळे सर्जनशील वर्तनाला बळ मिळते. या प्रकरणात, भावनिक तीव्रता एक शक्तिशाली प्रेरक शक्ती म्हणून कार्य करते, परंतु सर्जनशीलतेचा विषय द्वेषाच्या स्रोतावर अत्यंत केंद्रित असू शकतो.
थोडक्यात, अत्यंत द्वेष एक शक्तिशाली, केंद्रित आणि प्रतिबंधात्मक मेंदूची अवस्था तयार करतो, ज्यामुळे सामान्यीकृत सर्जनशीलता आणि आकलन लवचिकता कमी होऊ शकते, परंतु तीव्र भावनिक उत्तेजनाचा उपयोग करून तो तीव्र, केंद्रित कलात्मक किंवा अभिव्यक्त आउटपुटला चालना देऊ शकतो.
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
No comments:
Post a Comment